W tym roku mija pół wieku, czyli 50 lat od czasu, jak Brytyjczycy zaczęli proces wysiedlenia mieszkańców archipelagu Czagos w celu utworzenia na jego największej wyspie – Diego Garcia, bazy wojskowej. Pomimo wezwania ONZ do oddania tych terenów Mauritiusowi, Wielka Brytania nie podjęła żadnych działań. Dlaczego tak się dzieje?
Okazuje się, że 60 tropikalnych wysp o łącznej powierzchni 60 kilometrów kwadratowych na środku Oceanu Indyjskiego, ma dla Wielkiej Brytanii i USA kluczowe znaczenie strategiczne. W latach 2001-2006 z bazy na Diego Garcia startowały amerykańskie samoloty, które następnie zrzucały bomby na Irak i Afganistan. Istnieją również teorie, że tamtejsze bazy wojskowe były używane przez CIA, jako tajne więzienie dla osób podejrzanych o terroryzm.
50 lat wcześniej wyspę Czegos zamieszkiwali Kreole. Ich potomkowie wciąż nie mogą wrócić na wyspy. Dziennik ,,Washington Post” w 1975 roku nazwał akcję wysiedlenia tamtejszej ludności ,,aktem masowego uprowadzenia”. Cały dorobek tamtejszej ludności został zrównany z ziemią, z dnia na dzień zostali przeniesieni na Mauritius i Seszele.
Premier Mauritiusu Pravind Jugnauth określał brytyjską administrację Czagos jako ,,nielegalną okupację”. Dodał również: ,,To hipokryci. Powinni się wstydzić, gdy mówią o prawach człowieka i szacunku”.
Brytyjczycy natomiast uważają, że kupili Czagos za 3 mln funtów od Mauritiusu w 1965 roku, gdy ten był jeszcze ich kolonią. Maurytyjczycy zaprzeczają temu jednak, uważając, że zostali zmuszeni do oddania archipelagu w zamian za niepodległość.
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze wydał w 2019 roku wydał niewiążącą opinię, oświadczającą, że dekolonizacja Mauritiusa nie została zakończona, póki Wielka Brytania zajmuje tereny Czagos. Następnie Zgromadzenie Ogólne ONZ poddało tę sprawę głosowaniu, w wyniku którego wyznaczono Wielkiej Brytanii pół roku na oddanie wysp. Za głosowało 116 osób, przeciw tylko 6.
Pomimo tego, że oficjalnie według mapy świata ONZ Czagos jest częścią Mauritiusa, Wielka Brytania oświadczył, że ,,nie mają wątpliwości co do swojego zwierzchnictwa” nad archipelagiem. W związku z tym, dzierżawa bazy wojskowej Amerykanom, została przedłużona do 2036 roku.
Dlaczego Diego Garcia jest najbardziej kontrowersyjną bazą wojskową w Stanów Zjednoczonych?
[embedded content]
